Nhiều ngôi sao giải trí, nhân vật "có ảnh hưởng" sở hữu hàng triệu người theo dõi trên mạng xã hội. Nhưng sự nổi tiếng đó được xây dựng từ nh
ững lượt like, share giả mạo.
Jessica Rychly là một cô gái tuổi teen sinh sống tại bang Minnesota, Mỹ. Tóc uốn lọn, miệng cười rộng, thích đọc sách, nghe nhạc của Post Malone và thỉnh thoảng đăng nh
ững tấm ảnh selfie hơi ngớ ngẩn trên Facebook và Twitter, Rychly không khác gì nh
ững thiếu nữ cùng tuổi.Tuy nhiên, trên Twitter còn tồ
n tại một Rychly khác. Có cùng tên tuổi, ảnh và thông tin như tài
kho??n thật của Rychly, tài
kho??n ảo này lại thường xuyên đăng tải nh
ững thông tin về bất động sản, tiền số, retweet lại bài viết từ các tài
kho??n Ả Rập hoặc Indonesia, theo dõi nh
ững diễn viên phim nóng.Thế giới chỉ có một nửa là thậtNh
ững tài
kho??n giả tạo như của Rychly thuộc về một công ty có tên Devumi. Devumi đã thu lời hàng triệu USD từ việc buôn bán nh
ững tài
kho??n giả mang thông tin như người thật. Từ
kho??ng 3,5 triệu tài
kho??
n tạo tự động ban đầu, Devumi đã bán 200 triệu tài
kho??n giả mạo cho nh
ững khách hàng, theo NewYork Times.Tài
kho??n thật của Jes Rychly (bên trái) và tài
kho??n giả mạo. Sự khác biệt là chữ "I"
trong tên tài
kho??n, lượt và tỉ lệ theo dõi, cùng các nội dung chúng chia sẻ. Ảnh: NY Times.Trong số đó, có
kho??ng 55.000 tài
kho??n sử dụng tên, ảnh, địa chỉ và các thông tin như người thật. “Tôi không muốn nh
ững hình ảnh hay tên của mình bị liên quan đến các tài
kho??n như vậy. Không thể tin là có nh
ững người sẵn sàng bỏ tiền ra mua tài
kho??n giả. Thật tệ hại”, Rychly chia sẻ.Twitter và nhiều mạng xã hội khác nghiêm cấm hành vi mua bán lượt theo dõi. Tuy nhiên, Devumi và hàng loạt công ty khác vẫn hoạt động công khai. Theo một số thống kê, có
kho??ng 48 triệu tài
kho??n ảo, chiếm 15% số người dùng trên Twitter được tạo ra với hồ sơ giống người thật.Devumi có
kho??ng 200.000 khách hàng. Nh
ững người mua lượt theo dõi ảo có cả ngôi sao truyền hình, vận động viên chuyên nghiệp, nh
ững người xuất hiệ
n tại các buổi nói chuyện TED. Thậm chí nữ doanh nhân Martha Lane Fox - người có chân
trong hội đồng quản trị của Twitter - cũng mua lượt theo dõi. Đôi khi họ tự mua, đôi khi được công ty cung cấp dịch vụ mua lượt người theo dõi với giá rẻ mạt cho mỗi lượt.Ngoài Twitter, Devumi còn bán số lượt xem trên YouTube, lượt chơi nhạc trên SoundCloud, lượt tương tác trên LinkedIn…“Mạng xã hội là một thế giới ảo với chỉ một nửa là người thật, nửa còn lại là máy. Bạn không thể đánh giá một tweet dựa trên nh
ững chỉ số hiển thị. Nhiều thứ không như nh
ững gì bạn nhìn thấy”, Rami Essaid, Giám đốc Công ty bảo mật Distil Networks, nhận định.Nền kinh tế của nh
ững người nổi tiếngNăm 2017, có
kho??ng 3 tỷ người dùng các mạng xã hội như Facebook, WhatsApp hay Sina Weibo. Chỉ số người theo dõi hoặc kết bạn do đó trở thành một
trong nh
ững chỉ số ảo quan trọng nhất để tạo thành tiền thật. Nh
ững người có lượt theo dõi lớn trên mạng xã hội có thể được trả tiền để quảng cáo, dễ kiếm việc hơn.Với nh
ững người muố
n tạo ảnh hưởng trên mạng, hay còn gọi là influencer, thì lượt theo dõi là con số quan trọng nhất. Có càng nhiều người để tiếp cận, họ càng kiếm được nhiều tiền.Đây là lý do nhiều công ty cung cấp dịch vụ tăng lượt theo dõi. Trên nh
ững trang web như Social Envy, bạn có thể trả tiền để mua lượt theo dõi trên hầu hết mạng xã hội. Các trang cung cấp dịch vụ đều mô tả nh
ững người theo dõi là “xịn” hoặc “giống thật”, mặc dù không bao giờ nói đây là tài
kho??n người thật hay máy.“Khi có lượng theo dõi và tương tác lớn, bạn sẽ dễ trở thành người quan trọng hơn, thông điệp truyền tải cũng dễ chấp nhận hơn”, ông Rand Fishkin - nhà sáng lập Công ty tối ưu tìm kiếm Moz - giải thích.Nh
ững lượt theo dõi được tạo nên bởi hàng triệu con bot tự động, đem đến danh tiếng ảo cho nh
ững người muốn tìm kiếm sự nổi tiếng. Ảnh: NY Times.Thuật toán của Twitter và Facebook cũng bị ảnh hưởng từ lượng người theo dõi. “Nh
ững mạng xã hội sẽ cố gắng gợi ý nh
ững nội dung nổi tiếng. Lượng người theo dõi là một
trong nh
ững yếu tố được cân nhắc”, Julan Tempelsman - nhà sáng lập Công ty Smyte chuyên đối phó với lượt theo dõi ảo - nhận định.Tháng 4/2017, phóng viên của New York Times thử mua lượt theo dõi Twitter từ Devumi với gói 225 USD cho 25.000 người. Khoảng 10.000 người theo dõi đầu tiên sở hữu hồ sơ nhìn rất “thật”. Tuy nhiên, nhiều chi tiết nhỏ cho thấy đây là tài
kho??n ảo, như thừa chữ, chèn dấu hay viết hoa, viết thường không hợp lý.Lượng 15.000 tài
kho??n sau đó thì hầu như không có thông tin gì: không ảnh, tên hồ sơ đặt lung tung, không giống như tên thật. Nh
ững người mua cũng biết hầu hết không phải là các tài
kho??n thật.“Đây là một trò lừa. Mọi người được đánh giá qua lượng thích hoặc theo dõi của họ, thật là tệ”, James Cracknell - một vận động viên người Anh, khách hàng của Devumi - thừa nhận.Dấu hiệu nhận biết nh
ững lượt theo dõi ảo là thỉnh thoảng chúng sẽ biến mất, với số lượng lên đến hàng trăm nghìn. Nh
ững lượt theo dõi mất đi đều đến từ loạt tài
kho??n bắt đầu thích
trong cùng
kho??ng thời gian. Để tiếp tục tăng trưởng, người mua phải mua thêm lượt theo dõi.Biểu đồ cho thấy nh
ững phần trống, là khi số tài
kho??n theo dõi biến mất hàng loạt. Đây đều là nh
ững tài
kho??n ảo, bị xóa đi sau các đợt "càn quét" của mạng xã h?
??i. ???nh: NY Times.Nhiều người nổi tiếng, sau khi được hỏi về nh
ững lượt like bất thường, cho biết đó là do đối tác, trợ lý mua cho họ. Kathy Ireland - nữ doanh nhân và cựu siêu mẫu người Mỹ - cho biết nhân viên công ty phát triển thương hiệu của cô đã mua lượt theo dõi mà không hỏi ý kiến. Nữ doanh nhân Martha Lane Fox cũng đổ lỗi cho nhân viên của mình.Không chỉ người nổi tiếng, đôi khi nh
ững chuyên gia tư vấn marketing, thương hiệu cũng phải mua lượng theo dõi. Năm 2015, Jeetendr Sehdev - người tự gọi mình là “chuyên gia thương hiệu hàng đầu thế giới” - đã mua hàng trăm nghìn lượt theo dõi Twitter từ Devumi.Nh
ững danh tính bị đánh cắpHàng nghìn tài
kho??n giả mạo người thật đã được Devumi bán cho khách hàng. Nh
ững tài
kho??n giả như của Rychly thường sao chép nguyên hình ảnh, tên tuổi của nh
ững người thường xuyên hoạt động trên mạng, chỉ sửa đổi một số chi tiết.“Tôi không hiểu sao họ lại lấy danh tính của tôi, một sinh viên 20 tuổi. Tôi đâu phải người nổi tiếng”, Sam Dodd - người bị lấy cắp danh tính - bức xúc. Thực tế là một tài
kho??n nhìn có vẻ thật, sao chép nh
ững thông tin từ người dùng ngoài đời như Sam Dodd có thể được bán cho
kho??ng 2.000 khách hàng, đem về cho Devumi
kho??ng 30 USD.Các tài
kho??n “thật” này là thứ làm nên tên tuổi cho Devumi. Chúng thường được thêm vào đầu tiên
trong các đơn hàng lượt theo dõi, để tạo tin tưởng cho người mua, trước nh
ững đợt còn lại là các tài
kho??n nhìn qua đã thấy “ảo”.Khi sao chép danh tính của nh
ững tài
kho??n thật trên Twitter, loạt tài
kho??n ảo này có thể tạo nên nhiều rắc rối, nhất là với nh
ững người đã bỏ hoạt động trên mạng xã hội từ lâu. Salle Ingle - kỹ sư 40 tuổi đến từ Colorado - cho biết cô rất sợ nhà tuyển dụng sẽ hiểu nhầm khi nhìn thấy tài
kho??n ảo danh mình trên mạng.Trụ sở của Devumi, công ty chuyên bán lượt theo dõi ảo, nằm phía trên một nhà hàng tại bang Florida, Mỹ. Ảnh: NY Times.“Tôi đang tìm việc, và tôi rất mong là không ai nhìn thấy tài
kho??n ảo đó và nghĩ nó là tôi”, cô nói.Không chỉ bán tài
kho??n ảo, đến địa chỉ đăng ký của Devumi cũng là địa chỉ ảo. Công ty này thực tế hoạt động
trong một văn phòng nhỏ ở Florida. Nhà sáng lập của Devumi, German Calas mới 29 tuổi, nhưng đã học lập trình web và xây dựng trang web từ khi còn đi học.“Tôi mở công ty này với số vốn chỉ vài nghìn USD, không có nhà dầu tư, và khát vọng thành công cháy bỏng”, German Calas viết trên trang giới thiệu việc làm Glassdoor.Giống như công ty của mình, hồ sơ của Calas cũng rất ảo. Hồ sơ cho biết anh đã tốt nghiệp Đại học Princeton ngành vật lý năm 2000, tức là khi mới 10 tuổi. Ngoài ra, hồ sơ còn có đoạn tốt nghiệp tiến sĩ ngành khoa học máy tính tại MIT. Cả 2 đại học đều phủ nhận có một người như vậy từng học.Năm 2017, Calas bị một đối tác tấn công bằng chính nh
ững chiêu thức của mình. Ronwaldo Boado, đối tác ở Philippine, đã lấy cắp danh sách khách hàng của Devumi, sử dụng cái tên tương tự là DevumiBoost và sao chép cả thiết kế trang web. Boado muốn giật khách của đối tác cũ.Đơn kiện Boado của Devumi cũng tiết lộ một thông tin đáng chú ý: họ không tự tạo ra nh
ững con bot sao chép danh tính, mà mua sỉ từ nhà cung cấp khác từ nhiều nguồn.Trên các trang chuyên mua bán, trao đổi, 1.000 tài
kho??n ảo có danh tính thật được bán với giá
kho??ng 1 USD. Devumi sẽ mua lại chúng và bán với giá 17 USD. Trong vài năm, Devumi đã bán được 200 triệu lượt theo dõi trên Twitter, kiếm về 6 triệu USD.Nh
ững người bị giả mạo danh tính,
trong khi đó, phải tìm cách báo cáo và xóa nh
ững tài
kho??n giả mạo. Đôi khi quá trình này mất nhiều năm mới xong. Đó cũng là lúc người dùng thật cảm thấy quá đủ.“Giờ có lẽ tôi sẽ xóa luôn tài
kho??n Twitter của mình”, cô gái tuổi teen Jessica Rychly, người bị giả mạo tài
kho??n, cho biết.
Nguồn bài viết : Loto miền Nam
